|
خاوران، بخشی از حافظه تاریخ معاصر در معرض انهدام
گفتگوی
نوشین شاهرخی
با شکوفه منتظری
شهرزادنیوز: گورستان خاوران که به
گلزار خاوران معروف است، از سال شصت تا کنون
گورهای بی‌نام و نشان بسیاری را در خود جای داده
است. جسدهای تک‌تک و یا دسته‌جمعی زندانیان سیاسی
دهه‌ی شصت در این گلزار خفته‌اند، بی هیچ نام و
نشانی. در همین رابطه با شکوفه منتظری، فرزند یکی
از جان‌باختگان سال 67 گفتگو یی صورت گرفته است.
گورهای بی‌نام و نشان
یادهای گذشته برای شکوفه زنده می‌شود. وی از
روزهایی می‌گوید که خانواده‌ها از روی حدس و گُمان
و تطابق روز خاک‌سپاری و اعدام عزیزشان جای گور
اعدامیان را تعیین می‌کردند. اما سرکوبگران نه سنگ
قبر که نهالی را نیز بر گورها برنمی‌تابیدند و
همواره گل‌ها و نهال‌های کاشته شده را به سرنوشت
جان‌باختگان خفته در این خاک دچار می‌کردند.
و حالا، گیریم که جنایتکاران در صدد از میان بردن
سند این جنایات باشند، که خود با دست خود بر گورها
نهال بکارند، که خاک‌برداری کنند و به تخریب
گورستان دست یازند تا شاید از این طریق بر رد
جنایاتشان خاک بپاشانند، اما با خانواده‌ها و
سندهای زنده چه می‌توانند بکنند؟
گورستان بهائیان
وی به سهم بهائیان در این گورستان نیز اشاره
می‌کند که حدود نیمی از گورستان را دربرمی‌گیرد.
وضعیت آنان کمی متفاوت است، چراکه آنان نگهبان
شبانه‌روزی دارند و تخریب گورهای آنان ـ که البته
نام و نشان دارند ـ بسادگی انجام‌پذیر نیست. اما
درد آنان با خانواده‌های اعدامیان مشترک است.
تخریب خاوران
شکوفه می گوید تخریب خاوران مسئله‌ی امروز و دیروز
و فردا نیست که ابتدا از تابستان پیش شروع شده و
حال شدت گرفته باشد. سال‌های پیش‌تر نیز همواره
طرح‌هایی بوده که خاوران را فرهنگ‌سرا کنند و یا
پنج سال پیش می‌خواستند آنجا را بازسازی کنند که
با مخالفت خانواده‌های جان‌باختگان روبرو شد.
هر از گاهی تکه‌هایی از خاوران
را تخریب می‌کنند و به شکل تناوبی ـ آهسته و کم‌کم
و نه به یکباره ـ به صورت یک پروژه، این تخریب را
پیش می‌برند. بدین شکل که خاک‌برداری‌ها و کاشتن
نهال‌ها و ریختن خاک تازه بر روی کانال‌های شناخته
شده در خاوران انجام می‌گیرد.
با اشاره به پروژه تخریب درازمدت
شکوفه امیدوار است که اعتراض به تخریب نیز نباید
مقطعی، بلکه باید به شکل کارزار انجام شود.
حافظه‌ی تاریخی
شکوفه می‌گوید که نه‌تنها از این
زاویه که خاوران سند جنایت جمهوری اسلامی است، و
نیز نه‌تنها به این دلیل که خاوران سندی برای
دادخواهی است، بلکه از نظر تاریخی نیز این گورستان
بسیار اهمیت دارد، چراکه مکان یاد و بخشی از
حافظه‌ی تاریخی است. حافظه‌ی تاریخی‌ای که تنها
متعلق به ایران نیست، بلکه به مبارزان سراسر جهان
تعلق دارد.
خاوران نماد مبارزه‌ای دوسویه
است. یکی از سوی کسانی که در راه مبارزه جان
باخته‌اند و دیگر مبارزه‌ی خانوادگان اعدامیانی که
برای نگهداشت گور عزیرانشان زیر سرکوب و فشار
مقاومت می‌کنند.
جنایت علیه بشریت
از نظر شکوفه خاوران باید به
همان شکلی که هست باقی بماند، چراکه سند یک
قتل‌عام سیاسی و جنایتی عظیم است. و این مکان باید
به عنوان یک مکان تاریخی که جنایت علیه بشریت در
آن اتفاق افتاده به ثبت برسد. حال این ثبت
می‌تواند از سوی یونسکو باشد و یا دولت آلمان و
دیگر دولت‌ها، که حداقل آن این است که خاوران وارد
افکار عمومی جامعه‌ی بین‌المللی می‌شود.
شکوفه تأکید می‌کند که نگاه به
قدرت‌ها برای ما چیزی به ارمغان نمی‌آورد، چراکه
آنان به منافع خود می‌اندیشند. ما باید متکی به
افکار عمومی باشیم و کارزارمان را به پیش ببریم تا
دولت‌ها هم مجبور شوند به خواست ما تن دهند.
ایستادگی خانواده‌ها
شکوفه می‌گوید که خاوران تنها
چیزی‌ست که برای خانواده‌های اعدامی ها باقی
مانده، آنان دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند و
همواره تحت شدید‌ترین سرکوب‌ها مقابل رژیم جمهوری
اسلامی ایستاده‌اند.
در بیستمین سالگرد کشتارهای
تابستان 67 عوامل رژیم به خانه‌ی مادران وارد شدند
و عکس‌هایشان را شکستند و آنان را تهدید کردند.
اما آنان هیچگاه سکوت نکرده و همواره مبارزه
کرده‌اند و به ایستادگی خود ادامه می‌دهند.
اما او می‌خواهد که ما
خانواده‌ها را تنها نگذاریم و نگهداشت و ثبت این
مکان تاریخی را نه وظیفه‌ی آنها، بلکه وظیفه‌ی خود
بدانیم.
http://www.shahrzadnews.org/article.php5?id=1407
|
